Η οχύρωση
Η κατασκευή της πρώτης οχύρωσης της Πέλλας χρονολογείται στα τέλη του 5ου ή τις αρχές του 4ου αιώνα π.χ. και πρέπει να ξεκίνησε όταν αποφασίστηκε η μεταφορά της πρωτεύουσας από τις Αιγές σε αυτή τη θέση.
Μέχρι σήμερα έχουν εντοπιστεί τμήματα μόνο του βόρειου τείχους της πόλης σε ανασκαφικές τομές κάτω από τα οδοστρώματα της φάσης ανοικοδόμησης της πόλης από τον Κάσσανδρο ( 316 – 298 π.Χ.). Η θέση του στο νότιο τμήμα της ελληνιστικής πόλης και η διεύθυνση του από ΒΔ προς ΝΑ ορίζει προς Βορρά την έκταση της Πέλλας των κλασικών χρονών. Τα κατασκευαστικά στοιχεία του τείχους είναι εντυπωσιακά, καθώς στην βάση του έχει πάχος 3 μέτρα, κτισμένο από γωνιασμένες πέτρες στα δύο μέτωπα του. Οι ανασκαφείς υποθέτουν ότι το ανώτερο τμήμα του ήταν κτισμένο από ωμές πλίνθους. Ένας ημικύκλιος πύργος προεξέχει από το μέτωπο του τείχους προς τα βόρεια, προφανώς ένας από τους πολλούς που θα ενίσχυαν την αμυντική περίμετρο. Μια εντυπωσιακή πύλη με εσωτερική αυλή και πλάτος ανοίγματος 9 μέτρα, βρίσκεται πάνω στον άξονα ισοπαχούς κάθετου δρόμου της πόλης των ελληνιστικών χρόνων.
Με την ανοικοδόμηση της Πέλλας από τον Κάσσανδρο το κλασικό τείχος καταργείται και η πόλη επεκτείνεται. Το βόρειο σκέλος του τείχους κτίζεται τώρα στα βόρεια του ανακτορικού συγκροτήματος με πάχος 3,30 μ. στη βάση του και ορθογώνιους πύργους, δύο από τους οποίους έχουν ανασκαφεί. Μια εντυπωσιακή πύλη διαστάσεων 18 x 14 εκ. με τρία διαδοχικά θυρώματα και δυο εσωτερικές αυλές, οδηγούσε κατευθείαν στο ανάκτορο. Ανατολικότερα το βόρειο τείχος είναι κατασκευασμένο μόνο από ωμές πλίνθους, διαθέτει όμως ορθογώνιους πύργους σε πυκνή διάταξη. Τα ασφαλή τμήματα που έχουν εντοπιστεί πρόσφατα από το ανατολικό και το δυτικό σκέλος της ελληνιστικής οχύρωσης, ορίζουν τη διάσταση Α-Δ της αρχαίας πόλης σε 1280 ως 1320 μ., ενώ η θέση του νότιου σκέλους παραμένει άγνωστη, με τη νησίδα του Φάκου να αποτελεί τη μόνη βέβαιη ένδειξη, καθώς γνωρίζουμε ότι ο Φάκος είχε δική του οχύρωση και επικοινωνούσε με την πόλη μέσω ξύλινης γέφυρας. Σε αυτό το νησιωτικό οχυρό βρισκόταν το θησαυροφυλάκιο των Μακεδόνων το 168 π.Χ. όταν οι Ρωμαίοι κατάκτησαν τη Μακεδονία.
- Κείμενο: Χάρης Τσούγγαρης - Αρχαιολόγος
